Презентация "Халкъ масаллары"

Х А Л КЪ М А С А Л Л А Р Ы

Масал – халкъ тарафындан уйдурылгъан ве агъыз-агъыздан айтылгъан эсердир.

Эвель заманларда къартбаба-къартаналар, ана-бабалар акъшамлары, балаларны этрафларына топлап, масал айтып эглендире, зевкъландыра ве файдалы насиатлар бере эдилер.

Лякин масаллар тек эглендирюв ичюн яратылмагъан. Асырлар бою халкъ масалларда озюнинъ арзу-истеклерини, дуйгъу, хаялларыны, омюр акъкъында тюшюнджелерини акс эткен.

Масалларда яхшылыкъ, джесюрлик, догърулыкъ, мераметлик, йигитлик, достлукъ, бирлик, озь юртуна севги, адалетлик, эмексеверлик киби мусбет чизгилер макътала ве алгъышлана. Яланджы, эки юзьлю, айнеджи, тенбель, мераметсиз, намуссыз ве ахмакъ, урдумдуймаз адамлар кулюне ве мыскъылгъа алыналар.

Халкъ масаллары учь чешитке болюне:

Айванлар акъкъында

Тылсымлы

Турмуш

масаллар

масаллар

Айванлар акъкъында масалларда эсас къараманлар чешит айванлар олып, оларнынъ бири-бирине мунасебетлери косьтериле. Бут сой масаллар энъ эски заманларда пейда олгъанлар. Къырымтатар масалларында энъ чокъ расткельген айванлар къашкъыр, тильки , кирпи , аюв , йылан , хораз , эчки , къоян ве башкъалары. Масалларда дев ве аждерха эр шейден кучьлю ве къоркъунчлы косьтериле, къашкъыр йыртыджы, тавшан къоркъакъ, тильки айнеджиола ве иляхре. Бу эсерлерде эсас къараманлар айванлар олса да, оларгъа инсанларгъа аит олгъан базы чизгилер де бериле.

Тылсымлы масалларда мусбет баш къараманлар пек къуветли, акъыллы, зийрек олып, олар джадыны да, девни де, аждерханы да мытлакъа енъип чыкъалар, я да оларнынъ тылсымыны ачалар.

Турмуш масалларында адий йигит я да къызнынъ акъылы, джесарети, эр шейнинъ чаресини тапа билюви, эр сой къыйынлыкъларгъа чыдап, ахыр сонъу, оларнынъ тюбюнден чыкъувы ифаделене. Чобан олсун, факъыр бир йигит олсун, о, эр вакъыт падиша везирлеринден де, падишанынъ озюнден де акъыллы олып чыкъа. Турмуш масалларында къараманлар мусбет я да менфий олалар. Мусбет къараманлар – чобан, хызметчи, ыргъат, факъыр бир йигит я да къыз, адий бир койлю. Олар озь акъылы, усталыгъы, ве чеберлигинен даима устюн чыкъалар. «Алим ве базиргян», «Аджы ве йымыртаджы» масалларында адий йигитлер гъалип чыкъалар.

Бутюн масаллларда яхшылыкъ ве догърулыкъ яманлыкъны енъе.